Triệu chứng viêm da cơ địa ở trẻ
Trong thời điểm giao mùa, sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm cùng sự sụt giảm độ ẩm không khí là tác nhân gây ra các chứng bệnh da liễu như khô nẻ, da dị ứng, mẩn đỏ… Viêm da cơ địa ở trẻ là bệnh lý ngoài da mạn tính và rất dễ tái phát nếu không biết cách phòng ngừa, điều trị hợp lý.
Viêm da cơ địa là một bệnh viêm da tái phát, mãn tính. Khi hàng rào bảo vệ da bị suy yếu, không ngăn cản được các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài như virus, vi khuẩn, các chất tẩy rửa sử dụng hằng ngày... khiến các bệnh lý về da vốn có hoặc mới có dễ bùng phát, bội nhiễm. Đó cũng là lý do bệnh viêm da cơ địa hay tái phát vào mùa đông xuân.
Theo BSCKII Nguyễn Thanh Thùy, Trưởng khoa Điều trị bệnh da phụ nữ và trẻ em, Bệnh viện Da liễu Trung ương, viêm da cơ địa là một bệnh lý ngoài da không lây thường gặp ở trẻ em. Bệnh thường khởi phát hoặc trở nặng khi giao mùa. Đặc biệt, khi môi trường có sự thay đổi mạnh về nhiệt độ và độ ẩm, sẽ khiến cho da trẻ rất dễ bị kích ứng, mất nước. Khi da bị khô sẽ gây ngứa ngáy, gãi nhiều, càng làm cho tình trạng viêm da cơ địa tăng lên.
Bên cạnh đó, các dị nguyên hô hấp trong môi trường như phấn hoa, mạt bụi, lông súc vật, tiếp xúc hóa mỹ phẩm, vệ sinh kém, hay các dị nguyên thức ăn như sữa, trứng, hải sản... cũng có thể liên quan đến viêm da cơ địa trẻ em.
“Triệu chứng điển hình của viêm da cơ địa là các thương tổn da khô, đôi khi bong tróc, kèm theo ngứa và nổi ban đỏ tạo thành vòng xoắn bệnh lý: ngứa - gãi - ban đỏ - ngứa… Bệnh nhi cần hạn chế việc kỳ gãi và biết cách giữ độ ẩm cho da. Tránh điều hòa, lò sưởi, tắm lá và tuân thủ khám định kỳ sẽ giúp bệnh ổn định. Bởi tùy từng giai đoạn bệnh sẽ có phác đồ điều trị khác nhau”, BS Thùy cho biết.
Viêm da cơ địa là bệnh không lây, nhưng nếu không được điều trị có thể dẫn đến tình trạng nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn, virus. Tùy thuộc vào từng lứa tuổi sẽ có những tổn thương ở những vị trí đặc hiệu như da mặt, đầu và toàn thân.
Việc kiểm soát yếu tố dị nguyên và lưu ý môi trường, thời tiết, thức ăn là những tác nhân khởi phát bệnh hoặc làm cho bệnh trầm trọng hơn. Đặc biệt, với trẻ có da nhạy cảm, hoặc có dị ứng thức ăn thì cha mẹ cần ghi chép nhật ký để biết cách phòng tránh bệnh bùng phát.
Cẩn trọng khi tắm lá cho trẻ
BS Thùy cho biết, bệnh viêm da cơ địa ở trẻ hiện chưa có con số thống kê, nhưng vào mùa đông xuân, thời tiết hanh khô thì số bệnh nhân thường tăng lên đáng kể, đặc biệt là những trẻ nhỏ dưới 1 tuổi. Trong đó, nhiều cha mẹ mắc sai lầm cứ nghĩ triệu chứng mẩn ngứa là bệnh đơn giản, chỉ cần tắm nước lá cho mát dịu, sau đó tự mua thuốc về bôi bệnh sẽ ổn, mà không biết rằng việc lạm dụng bôi thuốc sẽ ảnh hưởng khôn lường. Thậm chí, nhiều bệnh nhi phải nhập viện vì tổn thương da nặng.
“Khi trẻ bị viêm da cơ địa sẽ có biểu hiện khô da, mẩn đỏ, ngứa ngáy gây khó chịu thì cha mẹ bôi thuốc cho con thấy đỡ ngay sau vài ngày và cứ nghĩ sẽ ổn. Nhưng cha mẹ không hề biết thuốc đó là corticoid, làm dịu ngứa rất nhanh, nếu lạm dụng lâu ngày sẽ gây những tác dụng phụ như rạn da, teo da, rậm lông và kèm các yếu tố nhiễm khuẩn khác, gây biểu hiện mẩn ngứa toàn thân. Khi dùng thuốc kéo dài, dẫn đến việc điều trị sẽ khó khăn hơn. Việc tắm lá, chà xát nhiều, khiến da của trẻ đã khô càng khô hơn. Khô da càng kích thích việc gãi nhiều, dẫn đến chảy nước, tiết dịch, nhiễm khuẩn... sẽ tạo thành vòng xoắn bệnh lý. Chẳng hạn, tắm lá chè có yếu tố sát khuẩn, nhưng nếu chất đấy mạnh quá sẽ làm cho da bị khô, kích ứng hơn”, BS Thùy cảnh báo.
Bác sĩ Thùy nhấn mạnh khuyến cáo, khi trẻ có biểu hiện khác thường về da, cha mẹ nên đưa con đi khám đúng chuyên khoa da liễu để được phát hiện sớm và có kế hoạch điều trị, quản lý bệnh hiệu quả nhằm giảm nhanh triệu chứng và hạn chế bệnh bùng phát, tái phát.
Bên cạnh việc tránh các yếu tố như chà xát, cào, gãi... việc giữ ẩm cho da cũng rất quan trọng. Vì vậy, cha mẹ nên chọn loại sữa tắm có độ trung tính, vừa cân bằng độ ẩm cho da vừa chống nhiễm khuẩn.
“Trường hợp trẻ bị chà xát nhiều cũng sẽ gặp khó khăn trong việc chăm sóc và điều trị nội trú. Tuy nhiên, với những tổn thương nặng, chảy nước thì chúng tôi sẽ kết hợp đắp thuốc để hút dịch; còn những tổn thương khô da nhiều sẽ băng gạc để giữ ẩm đồng thời hạn chế việc chà xát và gãi, giúp bệnh tiến triển tốt hơn. Với trường hợp nặng toàn thân, dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn máu thì có kế hoạch chăm sóc rất đặc biệt. Thậm chí phải cạo trọc đầu, bôi thuốc, băng gạc thường xuyên, bệnh sẽ tiến triển tốt hơn. Nhưng khi trẻ về nhà, việc điều trị và chăm sóc vẫn cần tuân thủ đúng, ngay cả những tổn thương da đã ổn rồi thì việc giữ ẩm đúng cách vẫn phải duy trì thường xuyên. Vì da khô là cửa ngõ đầu tiên khiến bệnh viêm da dễ bùng phát”, BS Thùy khuyến cáo thêm.
