Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, ít ai cúng mâm cơm với thời gian vài tiếng để trên ban thờ rồi sau đó mới ăn. Đa số chỉ sau khoảng 30 phút các gia đình đã hạ mâm để con cháu sum vầy, cùng ăn mâm cơm.
Nhiều người thắc mắc có nên nấu lại đồ cúng trước khi ăn. (Ảnh minh hoạ)
Vấn đề nhiều người lo lắng không phải không có cơ sở, bởi nhiều món ăn các gia đình không tự chế biến mà đặt mua. Như vậy, nguồn gốc thực phẩm được chế biến rất khó kiểm soát. Vì thế, tốt nhất, nếu có thời gian, các gia đình nên tự tay chọn thực phẩm an toàn, sau đó tự chế biến.
Với những thực phẩm an toàn và thời gian cúng như đã nói trên, việc sử dụng sau đó không vấn đề.
Vấn đề chính là mâm cơm sau khi cúng xong thường bị nguội, có những món ăn sẽ không cảm thấy ngon miệng nữa. Ví dụ như thịt gà, giò chả sử dụng nguội vẫn ngon, nhưng món canh hay món xào sẽ không hấp dẫn.
Do vậy, trước khi cúng, các gia đình thường chỉ xào vừa tới, khi cúng xong có thể xào lại nhanh tay để cho nóng và không bị nát. Với món canh, ví dụ như canh măng, tốt nhất cúng xong các gia đình nên cho ra một nồi riêng nấu lại cho nóng, không nên đổ cả vào nồi to đun cùng. Như vậy dễ hỏng cả nồi. Còn những món khác như thịt gà, giò chả sử dụng nguội vẫn ngon.
Mâm cơm cúng nên lựa chọn những món ăn phù hợp nhưng thể hiện sự sang trọng như thịt gà, giò chả, thịt luộc, thịt đông. Một số món như nộm (gỏi) không nên bày biện lên mâm cúng, bởi nếu để lâu quá sẽ bị nhũn, ăn không ngon.
Theo TS.BS Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, mâm cơm sau khi thắp hương xong khoảng 20-30 phút rồi sử dụng thì không ảnh hưởng gì. Một số món xào nếu cần ăn nóng có thể xào nhanh lại, nhưng xét về dinh dưỡng thì không khuyến khích vì sẽ làm hao hụt giá trị dinh dưỡng của thực phẩm, nhất là rau.
Theo chuyên gia, cuộc sống không còn khó khăn như ngày xưa, mâm cỗ cúng nói chung và cả dịp Tết nói riêng chỉ nên chế biến đủ ăn, không nên làm quá nhiều. Vấn đề thực phẩm cúng lễ sau đó dùng ngay không quá lo ngại.
Điều cần lưu ý là thức ăn thừa bỏ đi thì tiếc mà để lại bữa sau hoặc hôm sau ăn tiếp mới là vấn đề. Việc này không chỉ ảnh hưởng tới chất lượng món ăn, các thực phẩm nấu chín nếu không bảo quản cẩn thận dễ bị vi khuẩn xâm nhập, ăn vào sẽ gây hại cho sức khỏe.
