Lập sàn giao dịch vàng, thị trường có lợi gì?

Đồng tình với ý kiến này, các chuyên gia cho rằng, một sàn giao dịch vàng sẽ giúp thị trường ổn định và minh bạch hơn, đồng thời liên thông được với thế giới.

Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu, hiện thị trường vàng trong nước đang tồn tại hai vấn đề lớn. Thứ nhất là nguồn cung rất hạn chế và đây là nguyên nhân đẩy giá vàng tăng cao, khiến giá trong nước đang chênh lệch nhiều so với giá thế giới.

Vấn đề thứ hai là người dân có thói quen mua vàng để tích trữ, đó là vàng dưới dạng vật chất, được người dân mang về nhà cất đi. Ông Hiếu cho rằng, việc này sẽ tạo ra những rủi ro về an ninh cá nhân, đồng thời gây lãng phí nguồn tài nguyên quốc gia khi vàng không được sử dụng vào bất cứ bất cứ mục đích nào.

Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã có những biện pháp để hạn chế sự biến động của thị trường, từ việc đấu thầu vàng miếng cho đến bán vàng qua các ngân hàng thương mại, nhưng hiệu quả không được như mong muốn. Giá vàng trong nước tiếp tục biến động, có lúc cao hơn giá vàng thế giới tới hơn 18 triệu đồng/lượng và nguy cơ tiếp tục bị đẩy mạnh lên.

"Nếu vẫn giữ cách quản lý như trước, thị trường vàng có thể diễn biến bất lợi cho nền kinh tế. Từ trước đến nay, người dân thường không nắm rõ các thông tin về giá vàng mà chỉ đổ xô đi mua bán theo phong trào hoặc theo những thông tin trôi nổi trên thị trường và thường ảnh hưởng bởi nạn đầu cơ.

Nhưng khi một sàn giao dịch vàng được thành lập như Thủ tướng đã chỉ đạo thì các giao dịch, thông tin về vàng sẽ được đưa lên sàn, từ đó giúp minh bạch hóa thị trường”, ông Hiếu nhận định.

Đáng nói hơn, qua sàn giao dịch, người dân có thể mua vàng với mục đích tiết kiệm nhưng không nhất thiết phải mang vàng về nhà cất đi mà có thể để trên ví điện tử, bao giờ có nhu cầu sử dụng vàng vật chất mới lấy ra.

"Người dân có thể mua vàng tại các công ty chứng khoán hay doanh nghiệp vàng và nhận được một chứng chỉ, thể hiện rõ thông tin loại vàng, giá cả. Nếu người dân muốn quy đổi chứng chỉ ra vàng hoặc tiền mặt, các công ty phát hành chứng chỉ vàng phải cam kết mua lại vô điều kiện. Cách giao dịch này vừa đảm bảo an toàn cho người dân, vừa đảm bảo nguồn cung trên thị trường", ông Hiếu đề xuất.

Tuy nhiên, ông Hiếu nhấn mạnh, để thành lập được sàn giao dịch vàng, bắt buộc phải có những quy định cụ thể, vì vàng là một loại hàng hóa đặc biệt, không phải là tiền tệ.

TS. Lê Xuân Nghĩa, nguyên Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cũng bày tỏ quan điểm đồng tình với việc xây dựng sàn vàng quốc gia vì ông cho rằng điều này sẽ tạo môi trường thuận lợi cho những giao dịch lớn và đặc biệt là siết chặt kiểm soát thị trường.

Ông Nghĩa dẫn chứng, Trung Quốc đã thành công với mô hình sàn giao dịch vàng tập trung và Việt Nam có thể nghiên cứu kinh nghiệm này. Tuy nhiên, Trung Quốc có 2 sàn vàng, một là sàn giao dịch vàng vật chất do ngân hàng trung ương nước này tổ chức với sự tham gia của 14 ngân hàng bán sỉ và một số doanh nghiệp được phép để giao dịch thống nhất về giá theo thị trường thế giới. Sàn thứ hai là giao dịch chứng chỉ vàng (không dùng vàng vật chất).

“Trước mắt, Việt Nam có thể lập sàn vàng giao dịch vật chất để ổn định thị trường và minh bạch hoạt động sản xuất kinh doanh vàng. Đây là nơi để các ngân hàng, doanh nghiệp đủ điều kiện giao dịch (mua bán sỉ) và sau đó bán lẻ ra thị trường, tạo cung cầu và giá ổn định, minh bạch công khai, sau đó sẽ tiến tới sàn giao dịch chứng chỉ vàng”, ông Nghĩa nói.

Sửa Nghị định 24 để kiểm soát thị trường vàng

Cùng với việc thành lập sàn giao dịch vàng, các chuyên gia cho rằng để thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới theo chỉ đạo của Thủ tướng thì cần phải cho phép một số ngân hàng, doanh nghiệp nhập khẩu vàng.

Chuyên gia Lê Xuân Nghĩa nói: “Giải pháp đã được nêu ra lâu nay là sớm sửa đổi Nghị định số 24 theo hướng bỏ độc quyền thương hiệu vàng SJC, cho phép một số doanh nghiệp nhập khẩu vàng. Hiện tại Ngân hàng Nhà nước vẫn là cơ quan độc quyền nhập khẩu vàng nhưng nhiều năm qua nguồn cung này rất ít.

Bên cạnh đó, nên xóa bỏ độc quyền thương hiệu vàng miếng SJC, trả lại thương hiệu này cho chính SJC vì đó cũng chỉ là một doanh nghiệp như các đơn vị khác. Nếu Ngân hàng Nhà nước cho phép nhập khẩu vàng để tăng nguồn cung thì giá vàng sẽ tiếp tục giảm, cho đến khi ngang bằng với giá vàng thế giới”.

Đồng quan điểm, chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu cũng cho rằng tất cả những giao dịch trên sàn vàng nên được cung cấp bởi những thành viên là các nhà kinh doanh vàng có giấy phép và có uy tín.

“Khi thành lập một sàn giao dịch vàng thì vấn đề nguồn cung rất quan trọng. Các nhà kinh doanh vàng phải được phép tiếp cận với thị trường vàng thế giới, họ có thể giao dịch vàng, mua vàng trên thế giới.

Và có lẽ để làm được việc đó, cần phải sửa đổi Nghị định 24 quy định Ngân hàng Nhà nước là đơn vị duy nhất trong nền kinh tế có thể nhập khẩu vàng”, ông Hiếu nói.

Ông Hiếu cũng lưu ý thêm, để sàn giao dịch vàng phát huy tác dụng hiệu quả nhất, cần phải đặt dưới sự quản lý của các cơ quan Chính phủ, trong đó có Bộ Tài chính.

“Vàng không là tiền tệ, thành ra không thể đặt dưới sự quản lý của Ngân hàng Nhà nước được mà phải đặt trước các cơ quan ban, ngành khác quản lý các thị trường hàng hóa”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về quản lý thị trường vàng chiều 24/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu sửa đổi Nghị định 24/2012 của Chính phủ về kinh doanh vàng theo hình thức rút gọn để phù hợp tình hình, hoàn thành trong tháng 6; đồng thời rà soát, xây dựng cơ sở dữ liệu về thị trường vàng, hoàn thành trong tháng 6.

Về lâu dài, Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh an toàn, thuận lợi, lành mạnh, hấp dẫn để người dân tích cực đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, khởi nghiệp thay vì dự trữ vàng; nghiên cứu hình thành sàn giao dịch vàng theo hướng người dân được tự do giao dịch, mua bán.