UBND TP.HCM báo cáo Thủ tướng và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về phương án đường sắt kết nối hai sân bay Tân Sơn Nhất - Long Thành.
Đây là bước triển khai chỉ đạo của Thủ tướng, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về việc nghiên cứu triển khai các tuyến tàu điện ngầm kết nối Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và Long Thành.
Theo UBND TP.HCM, sau khi Bộ Xây dựng trình Thủ tướng điều chỉnh quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành được chuyển từ quy hoạch quốc gia sang đường sắt đô thị, giao TP.HCM và tỉnh Đồng Nai cập nhật vào quy hoạch địa phương.
Tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên đoạn qua khu đô thị Thủ Thiêm, TP.HCM – hạ tầng quan trọng trong mạng lưới kết nối hai sân bay.
Dự án đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành dài khoảng 42 km, gồm 20 ga (16 ga trên cao, 4 ga ngầm), tốc độ thiết kế 120 km/h, khổ đường 1.435 mm. Tuyến có chức năng vận chuyển hành khách nội - ngoại ô từ trung tâm TP.HCM, Đồng Nai đến Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Theo quy hoạch hiện hành, có bốn phương án kết nối giữa hai sân bay:
Phương án 1: Kết nối thông qua tuyến metro số 2 (Tham Lương - Bến Thành - Thủ Thiêm) và tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành.
Phương án 2: Kết nối bằng metro số 6 và tuyến Thủ Thiêm - Long Thành qua khu vực Phú Hữu.
Phương án 3: Kết nối tuyến metro số 4 đến ga Bến Thành, sau đó đi tuyến số 2 và đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành.
Phương án 4: Kết hợp metro số 2, tuyến số 1 kéo dài, tuyến metro số 2 Đồng Nai và tuyến Thủ Thiêm - Long Thành.
UBND TP.HCM đánh giá, phương án thông qua tuyến metro số 2 và đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành là khả thi, thuận lợi nhất để triển khai sớm.
Cụ thể, đoạn metro Bến Thành - Tham Lương dài khoảng 12 km đã cơ bản hoàn tất giải phóng mặt bằng, dự kiến khởi công năm 2025 và hoàn thành trước 2032. Khu vực ga Bà Quẹo (kết nối sân bay Tân Sơn Nhất) được hỗ trợ bởi các dự án mở rộng đường Trường Chinh, Tân Kỳ - Tân Quý, giúp thuận tiện cho việc trung chuyển hành khách.
Đoạn Bến Thành - Thủ Thiêm ngắn (khoảng 6 km), đi ngầm theo các trục Hàm Nghi - Mai Chí Thọ, thuận lợi về mặt bằng.
Tuyến Thủ Thiêm - Long Thành chạy dọc cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và Vành đai 3, chủ yếu qua đất trống nên có thể triển khai nhanh.
Hành lang cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, khu vực được định hướng bố trí tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành theo phương án kết nối hai sân bay.
Do đó, UBND TP.HCM sẽ tập trung đẩy nhanh phương án kết nối Cảng Hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất với Cảng Hàng không quốc tế Long Thành thông qua tuyến đường sắt đô thị số 2 (đoạn Bến Thành - Tham Lương, Bến Thành - Thủ Thiêm) và tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành; tổ chức đầu tư đồng bộ về tiến độ, hạ tầng và các yếu tố kỹ thuật liên quan, các thông số công nghệ, kỹ thuật chủ yếu được lựa chọn theo hướng hiện đại, có tính mở, phổ biến và có khả năng nâng cấp, tích hợp đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trên toàn tuyến.
Theo dự báo, khi Long Thành được khai thác năm 2026, lượng khách trung chuyển giữa hai sân bay vào khoảng 1,5 triệu lượt/năm, tương đương 4.100 khách/ngày. Đến năm 2050, nhu cầu vận tải hành khách giờ cao điểm trên hành lang tuyến có thể đạt 30.000 người/hướng/giờ. Do đó, TP.HCM cho rằng thời điểm đầu tư tuyến kết nối trực tiếp giữa hai sân bay thích hợp nhất là sau năm 2040, khi nhu cầu đạt ngưỡng khai thác hiệu quả của hệ thống MRT.
Trong giai đoạn hiện nay, việc phát triển tuyến Thủ Thiêm - Long Thành nên kết hợp với mạng lưới giao thông đô thị, phục vụ nhu cầu di chuyển giữa trung tâm TP.HCM, đô thị Nhơn Trạch và sân bay Long Thành, đồng thời gắn với định hướng phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit Oriented Development).
Về hình thức đầu tư, các tuyến metro số 2, 4 và 6 dự kiến thực hiện bằng đầu tư công (nguồn ngân sách trung ương, địa phương và hợp pháp khác), phấn đấu hoàn thành trước năm 2035. Riêng tuyến Thủ Thiêm - Long Thành, Bộ Chính trị đã thống nhất giao TP.HCM triển khai bằng nguồn ngân sách trung ương để bảo đảm khai thác đồng bộ mạng lưới metro và kết nối thuận lợi giữa hai sân bay.
Bên cạnh hình thức đầu tư công, một số nhà đầu tư tư nhân đã đề xuất tham gia dự án. Tập đoàn Trường Hải (Thaco) muốn nghiên cứu theo mô hình PPP - hợp đồng BT, đầu tư liên tuyến Bến Thành - Thủ Thiêm và Thủ Thiêm - Long Thành.
Tập đoàn Xây dựng Thái Bình Dương (Trung Quốc) đề xuất nghiên cứu kết nối bằng tuyến metro số 6 và đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành theo ba hình thức: tổng thầu EPC, PPP-BT hoặc chìa khóa trao tay. TP.HCM đang làm việc với các nhà đầu tư để xem xét khả năng hợp tác.
UBND TP.HCM kiến nghị Thủ tướng thống nhất ưu tiên đẩy nhanh tiến độ các tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương, Bến Thành - Thủ Thiêm) và tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành, đồng thời tiếp tục đầu tư tuyến metro số 6 nhằm hoàn thiện hành lang vận tải kết nối hai sân bay.
Chính quyền TP.HCM cũng đề nghị được giao chủ trì phối hợp với tỉnh Đồng Nai triển khai các thủ tục pháp lý, điều chỉnh quy hoạch, thống nhất cơ quan chủ quản dự án, đồng thời nghiên cứu các phương án đầu tư linh hoạt, huy động nguồn lực xã hội để bảo đảm dự án triển khai nhanh và hiệu quả.
